kontrola
funkcje zarządzania » kontrola
Realizacja funkcji kontroli polega na porównaniu przebiegu lub wyników działań, tzn. stanu osiągniętego z planowanym celem, czyli ze stanem założonym.
W zależności od przyjętego kryterium podziału możemy mieć do czynienia z różnymi typami kontroli. Podstawowym kryterium jest okres objęty kontrolą. Według tego kryterium wyróżniamy:
1. kontrolę wstępną – ma ona charakter prewencyjny i jej celem jest zapobieżenie przyszłym, potencjalnym odstępstwom od przyjętych założeń,
2. kontrolę bieżącą – jest ona wykonywana równolegle z kontrolowanymi działaniami,
3. kontrolę doraźną – przeprowadza się ją w razie potrzeby, ma ona zatem charakter interwencyjny i w dużym stopniu zaskakuje osoby kontrolowane,
4. kontrolę końcową – jest to podstawowy, najczęstszy typ kontroli. Polega ona na porównaniu ostatecznych efektów danego działania z przyjętymi uprzednio standardami.
Istnieją także inne kryteria podziału. Na przykład według kryterium podmiotu kontroli (kto kontroluje) wyróżnia się kontrolę wewnętrzną i zewnętrzną. Według kryterium zakresu kontroli (jaką część działalności lub efektów się kontroluje) można wyróżnić kontrole ogólne lub wycinkowe. Wreszcie według kryterium formy kontroli (w jaki sposób prowadzona jest kontrola) wyróżnia się kontrole zinstytucjonalizowane i sformalizowane lub niezinstytucjonalizowane i nieformalne.
W zależności od przyjętego kryterium podziału możemy mieć do czynienia z różnymi typami kontroli. Podstawowym kryterium jest okres objęty kontrolą. Według tego kryterium wyróżniamy:
1. kontrolę wstępną – ma ona charakter prewencyjny i jej celem jest zapobieżenie przyszłym, potencjalnym odstępstwom od przyjętych założeń,
2. kontrolę bieżącą – jest ona wykonywana równolegle z kontrolowanymi działaniami,
3. kontrolę doraźną – przeprowadza się ją w razie potrzeby, ma ona zatem charakter interwencyjny i w dużym stopniu zaskakuje osoby kontrolowane,
4. kontrolę końcową – jest to podstawowy, najczęstszy typ kontroli. Polega ona na porównaniu ostatecznych efektów danego działania z przyjętymi uprzednio standardami.
Istnieją także inne kryteria podziału. Na przykład według kryterium podmiotu kontroli (kto kontroluje) wyróżnia się kontrolę wewnętrzną i zewnętrzną. Według kryterium zakresu kontroli (jaką część działalności lub efektów się kontroluje) można wyróżnić kontrole ogólne lub wycinkowe. Wreszcie według kryterium formy kontroli (w jaki sposób prowadzona jest kontrola) wyróżnia się kontrole zinstytucjonalizowane i sformalizowane lub niezinstytucjonalizowane i nieformalne.