typologia stylów kierowania
style kierowania » typologia stylów kierowania
Problem skuteczności oddziaływania kierujących na podwładnych nurtuje badaczy organizacji od dziesięcioleci. Pierwsze badania nad stylami kierowania i ich wpływem na zachowania podwładnych przeprowadził na początku lat trzydziestych XX wieku amerykański psycholog K. Lewin. W serii eksperymentów (przeprowadzonych na studentach) wykazał wpływ stylu kierowania na klimat społeczny grupy i na zachowania poszczególnych jej członków. Pozwoliło to na identyfikację podstawowych typów zachowań kierowniczych:
- kierownik autokrata; wyznacza cele i kieruje aktywnością grupy i poszczególnych jej członków; przydziela każdemu członkowi grupy zarówno przedmiot jak i zakres działania oraz współpracowników, a przy ocenie działalności nie podaje kryteriów, na podstawie których była oceniana;
- kierownik demokrata zachęca członków grupy do wspólnego dyskutowania i decydowania o celach, przedmiocie, zabiega o przedstawienie obiektywnych podstaw oceny;
- kierownik nieingerujący odgrywa przyjacielską ale pasywną rolę i daje członkom grupy pełną swobodę; na pytania odpowiada zgodnie z oczekiwaniami osoby pytającej i nie przedstawia własnych propozycji, unika oceniania niezależnie od tego, czy ocena byłaby pozytywna czy negatywna.
Badania K.Lewina dały początek badaniom nad skutecznością stylów kierowania. Szukanie odpowiedzi na pytanie, jaki styl kierowania jest najskuteczniejszy, a jaki przynosi większą efektywność grupy, pozwoliły na wyodrębnienie dwóch stylów kierowania: kierowanie zorientowane na zadania i na pracowników. Kierownik zorientowany na zadania ściśle nadzoruje podwładnych, aby wywiązali się z zadań ku jego zadowoleniu. Ustala sztywne normy pracy; praca jest zorganizowana do najdrobniejszego szczegółu i jest realizowana na podstawie precyzyjnie ustalonych i bezwzględnie przestrzeganych metod, a całość jest ciągła i ściśle nadzorowana. Kierownicy zorientowani na pracowników zachęcają do udziału w ustalaniu celów i podejmowaniu innych decyzji roboczych; utrzymują z podwładnymi przyjazne, pełne zaufania i szacunku stosunki.
Opisane powyżej dwa style kierowania stanowią podstawę licznych rozwinięć teoretycznych, wśród których do najpopularniejszych należą: siatka styłow kierowania R.R.Black’a i I.S.Monton i trójkryterialna typologia stylów kierowania J.W.Reddina.
Siatka stylów kierowania powstała na podstawie badań zachowań 5 tys. kierowników różnych szczebli zarządzania i odzwierciedla wzajemne zależności między dwoma wymiarami zachowań: „orientacją na zadania” i „orientacją na pracowników”. Każdy wymiar przedstawiany jest na skali ciągłej w przedziale od 1 do 9, przy czym 1 oznacza najniższy, a 9 najwyższy stopień koncentracji. Połączenie obu tych zmiennych daje 81 możliwych zachowań kierowniczych.
Rozwinięciem koncepcji Black’a i Monton jest trójkryterialna typologia stylu kierowania opracowana przez J.W.Reddina. Negując istnienie jedynego, najważniejszego i najlepszego stylu kierowania, wyróżnia on trzy wymiary zachowań kierowniczych: nastawienie na zadania, nastawienie na ludzi i nastawienie na efektywność. Za punkt wyjścia przyjmuje cztery podstawowe style kierowania: towarzyski, zintegrowany, separujący się i poświęcający się. Żaden jednak z nich nie przesądza o efektywności pracy kierownika. Nie zależy ona bowiem tylko od relacji między orientacją na zadania i orientacją na pracowników. Określony styl kierowania może być zastosowany adekwatnie lub nieadekwatnie do realiów, w których przyszło działać. W ten sposób J.W.Reddin dochodzi do trzeciego wymiaru kierowania – do efektywności, rozumianej jako stopień osiągania przez kierownika wyników wymaganych na jego stanowisku. Każdy styl podstawowy ma w związku z tym swój bardziej lub mniej efektywny odpowiednik.
- kierownik autokrata; wyznacza cele i kieruje aktywnością grupy i poszczególnych jej członków; przydziela każdemu członkowi grupy zarówno przedmiot jak i zakres działania oraz współpracowników, a przy ocenie działalności nie podaje kryteriów, na podstawie których była oceniana;
- kierownik demokrata zachęca członków grupy do wspólnego dyskutowania i decydowania o celach, przedmiocie, zabiega o przedstawienie obiektywnych podstaw oceny;
- kierownik nieingerujący odgrywa przyjacielską ale pasywną rolę i daje członkom grupy pełną swobodę; na pytania odpowiada zgodnie z oczekiwaniami osoby pytającej i nie przedstawia własnych propozycji, unika oceniania niezależnie od tego, czy ocena byłaby pozytywna czy negatywna.
Badania K.Lewina dały początek badaniom nad skutecznością stylów kierowania. Szukanie odpowiedzi na pytanie, jaki styl kierowania jest najskuteczniejszy, a jaki przynosi większą efektywność grupy, pozwoliły na wyodrębnienie dwóch stylów kierowania: kierowanie zorientowane na zadania i na pracowników. Kierownik zorientowany na zadania ściśle nadzoruje podwładnych, aby wywiązali się z zadań ku jego zadowoleniu. Ustala sztywne normy pracy; praca jest zorganizowana do najdrobniejszego szczegółu i jest realizowana na podstawie precyzyjnie ustalonych i bezwzględnie przestrzeganych metod, a całość jest ciągła i ściśle nadzorowana. Kierownicy zorientowani na pracowników zachęcają do udziału w ustalaniu celów i podejmowaniu innych decyzji roboczych; utrzymują z podwładnymi przyjazne, pełne zaufania i szacunku stosunki.
Opisane powyżej dwa style kierowania stanowią podstawę licznych rozwinięć teoretycznych, wśród których do najpopularniejszych należą: siatka styłow kierowania R.R.Black’a i I.S.Monton i trójkryterialna typologia stylów kierowania J.W.Reddina.
Siatka stylów kierowania powstała na podstawie badań zachowań 5 tys. kierowników różnych szczebli zarządzania i odzwierciedla wzajemne zależności między dwoma wymiarami zachowań: „orientacją na zadania” i „orientacją na pracowników”. Każdy wymiar przedstawiany jest na skali ciągłej w przedziale od 1 do 9, przy czym 1 oznacza najniższy, a 9 najwyższy stopień koncentracji. Połączenie obu tych zmiennych daje 81 możliwych zachowań kierowniczych.
Rozwinięciem koncepcji Black’a i Monton jest trójkryterialna typologia stylu kierowania opracowana przez J.W.Reddina. Negując istnienie jedynego, najważniejszego i najlepszego stylu kierowania, wyróżnia on trzy wymiary zachowań kierowniczych: nastawienie na zadania, nastawienie na ludzi i nastawienie na efektywność. Za punkt wyjścia przyjmuje cztery podstawowe style kierowania: towarzyski, zintegrowany, separujący się i poświęcający się. Żaden jednak z nich nie przesądza o efektywności pracy kierownika. Nie zależy ona bowiem tylko od relacji między orientacją na zadania i orientacją na pracowników. Określony styl kierowania może być zastosowany adekwatnie lub nieadekwatnie do realiów, w których przyszło działać. W ten sposób J.W.Reddin dochodzi do trzeciego wymiaru kierowania – do efektywności, rozumianej jako stopień osiągania przez kierownika wyników wymaganych na jego stanowisku. Każdy styl podstawowy ma w związku z tym swój bardziej lub mniej efektywny odpowiednik.