motywowanie
funkcje zarządzania » motywowanie
Funkcja motywowania polega na wywoływaniu u podwładnych właściwego stosunku do powierzonych im zadań. Narzędziami motywacji są bodźce motywacyjne, którymi dysponują kierownicy, oddziaływujące na podwładnych w sposób pozytywny lub negatywny. Bodźce pozytywne, np. nagrody, wyróżnienia, pochwały, mają na celu wyrażenie pracownikowi uznania za prawidłowe wykonywanie zadań. Bodźce negatywne wywołują dolegliwości, będące skutkiem niewłaściwego zachowania podwładnego w procesie realizacji powierzonych mu zadań. Podstawą realizacji funkcji motywowania jest istnienie potrzeb, do których zaspokojenia dąży każdy członek organizacji. Najpopularniejszymi koncepcjami motywacyjnymi są: teoria X i Y McGregora, teoria potrzeb Maslowa, teoria motywacji – higieny Herzberga, teoria oczekiwań i teoria wzmocnienia.
Najpopularniejszą klasyfikacją potrzeb jest niewątpliwie koncepcja A.Maslowa, który przyjmuje następujące klasyfikację potrzeb: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, uznania społecznego, niezależności i samorealizacji.
Inną teorią opartą także na hierarchii potrzeb jest tzw. dwuczynnikowa teoria motywacji, zwana teorią motywacji – higieny, którą opracował F.Hertzberg. Na podstawie wywiadów F.Hertzberg zidentyfikował czynniki, które dostarczały badanym największej satysfakcji i największego zadowolenia z pracy. Pozwoliło to na dokonanie rozróżnienia między pozytywnymi czynnikami motywacji, tj. takimi, które wywołują u pracowników pozytywną motywację a czynnikami, które określone zostały jako „czynniki higieny” – tzn. takie które same nie stwarzają sytuacji motywacyjnej, lecz których niedostateczny poziom osłabia motywację. Czynniki motywacyjne obejmują twórczą dającą satysfakcję pracę, możliwość rozwoju poprzez pracę, odpowiedzialność, uznanie i status, możliwość awansu. Natomiast czynniki higieny obejmują: politykę przedsiębiorstwa, warunki pracy, wynagrodzenie, stosunki międzyludzkie w organizacji, system nadzoru.
Według teorii oczekiwań ludzie wybierają określone zachowanie spośród różnych możliwości na podstawie oczekiwań, co mogą uzyskać w wyniku każdego z nich. Na model oczekiwań wg Vrooma składają się trzy główne składniki:
1. oczekiwania dotyczące poniesionych nakładów i otrzymanych rezultatów,
2. oczekiwania dotyczące otrzymanych rezultatów i wynagrodzenia,
3. oczekiwania dotyczące cenności wynagrodzenia.
Teoria wzmocnienia przedstawia w jaki sposób skutki poprzednich zachowań wpływają na postępowanie w przyszłości. W ramach teorii wzmocnienia wyróżnia się następujące techniki modyfikacji zachowań:
1. wzmocnienie pozytywne – wykorzystanie pozytywnych bodźców, aby zachęcić do pożądanych zachowań,
2. uczenie unikania – uczenie, które następuje wtedy, kiedy ludzie zmieniają swoje zachowania, aby uniknąć nieprzyjemnych okoliczności,
3. wygaszanie – brak wzmocnienia niepożądanych zachowań, tak aby z czasem przestawały występować,
4. karanie – spowodowanie ujemnych dla pracownika skutków w celu doprowadzenia do przerwania lub poprawy niewłaściwych zachowań.
Reguły stosowania technik modyfikacji zachowań:
- nie nagradzaj wszystkich jednakowo,
- pamiętaj, że także brak reakcji może modyfikować zachowania,
- nie zapomnij powiedzieć podwładnym, od czego zależy nagroda,
- mów podwładnym, co robią źle,
- nie udzielaj kary w obecności innych,
- bądź sprawiedliwy.
Najpopularniejszą klasyfikacją potrzeb jest niewątpliwie koncepcja A.Maslowa, który przyjmuje następujące klasyfikację potrzeb: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, uznania społecznego, niezależności i samorealizacji.
Inną teorią opartą także na hierarchii potrzeb jest tzw. dwuczynnikowa teoria motywacji, zwana teorią motywacji – higieny, którą opracował F.Hertzberg. Na podstawie wywiadów F.Hertzberg zidentyfikował czynniki, które dostarczały badanym największej satysfakcji i największego zadowolenia z pracy. Pozwoliło to na dokonanie rozróżnienia między pozytywnymi czynnikami motywacji, tj. takimi, które wywołują u pracowników pozytywną motywację a czynnikami, które określone zostały jako „czynniki higieny” – tzn. takie które same nie stwarzają sytuacji motywacyjnej, lecz których niedostateczny poziom osłabia motywację. Czynniki motywacyjne obejmują twórczą dającą satysfakcję pracę, możliwość rozwoju poprzez pracę, odpowiedzialność, uznanie i status, możliwość awansu. Natomiast czynniki higieny obejmują: politykę przedsiębiorstwa, warunki pracy, wynagrodzenie, stosunki międzyludzkie w organizacji, system nadzoru.
Według teorii oczekiwań ludzie wybierają określone zachowanie spośród różnych możliwości na podstawie oczekiwań, co mogą uzyskać w wyniku każdego z nich. Na model oczekiwań wg Vrooma składają się trzy główne składniki:
1. oczekiwania dotyczące poniesionych nakładów i otrzymanych rezultatów,
2. oczekiwania dotyczące otrzymanych rezultatów i wynagrodzenia,
3. oczekiwania dotyczące cenności wynagrodzenia.
Teoria wzmocnienia przedstawia w jaki sposób skutki poprzednich zachowań wpływają na postępowanie w przyszłości. W ramach teorii wzmocnienia wyróżnia się następujące techniki modyfikacji zachowań:
1. wzmocnienie pozytywne – wykorzystanie pozytywnych bodźców, aby zachęcić do pożądanych zachowań,
2. uczenie unikania – uczenie, które następuje wtedy, kiedy ludzie zmieniają swoje zachowania, aby uniknąć nieprzyjemnych okoliczności,
3. wygaszanie – brak wzmocnienia niepożądanych zachowań, tak aby z czasem przestawały występować,
4. karanie – spowodowanie ujemnych dla pracownika skutków w celu doprowadzenia do przerwania lub poprawy niewłaściwych zachowań.
Reguły stosowania technik modyfikacji zachowań:
- nie nagradzaj wszystkich jednakowo,
- pamiętaj, że także brak reakcji może modyfikować zachowania,
- nie zapomnij powiedzieć podwładnym, od czego zależy nagroda,
- mów podwładnym, co robią źle,
- nie udzielaj kary w obecności innych,
- bądź sprawiedliwy.